Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları

Endokrinoloji, vücudun hormon üretiminden sorumlu bezleri ve metabolizma süreçlerini inceleyen, bu alanlarda gelişen hastalıkların teşhis ve tedavisiyle ilgilenen tıp dalıdır. Hormonlar, bedenin neredeyse tüm işleyişini düzenleyen kimyasal haberciler olduğu için bu alanda yaşanan en ufak bir dengesizlik bile çok çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir.

Universay Sağlık Grubu bünyesindeki Endokrinoloji ve Metabolizma bölümü, hastaların şikâyetlerini dikkatle değerlendirir, ayrıntılı incelemeler yapar ve kişiye özel bir tedavi planı oluşturur. Uygulanan tedavi yöntemleri; ilaç tedavileri, yaşam tarzı düzenlemeleri, gerektiğinde cerrahi işlemler ve uzun süreli takip programlarını kapsar.

Tanı sürecinde yalnızca hasta öyküsü ve fizik muayene değil, aynı zamanda kan-idrar tetkikleri, hormon testleri, ultrason, MR, bilgisayarlı tomografi ve özel fonksiyon testleri gibi birçok yöntemden yararlanılır. Böylece hastalığın kaynağı doğru şekilde belirlenir ve en uygun tedaviye başlanır.

Endokrinoloji ve Metabolizma Nedir?

Endokrinoloji; tiroid, hipofiz, böbreküstü bezleri, pankreas ve üreme organları gibi hormon üreten sistemlerle ilgilenir. Bu bezlerin salgıladığı hormonlar; büyüme, gelişme, enerji dengesi, üreme, sıvı-mineral dengesi ve bağışıklık gibi hayati işlevleri kontrol eder.

Metabolizma ise yediğimiz besinlerin enerjiye dönüştürülmesini, bu enerjinin depolanmasını ve gerektiğinde kullanılmasını sağlayan biyokimyasal süreçleri ifade eder. Endokrinoloji ve metabolizma alanı birlikte ele alındığında; diyabet, tiroid bozuklukları, obezite, osteoporoz ve hormonal dengesizlikler başta olmak üzere pek çok rahatsızlığın teşhis ve tedavisi mümkün hale gelir.

Endokrinoloji Hangi Hastalıklarla İlgilenir?

Endokrinoloji ve metabolizma uzmanları, hormon dengesizliklerine bağlı olarak ortaya çıkan çok geniş bir hastalık grubunun tanı ve tedavisini üstlenir. Bu alanın ilgilendiği başlıca rahatsızlıklar şunlardır:

• Diyabet (Şeker Hastalığı): İnsülin hormonunun eksikliği veya etkisizliği sonucunda kan şekeri dengesinin bozulması.
• Tiroid Hastalıkları: Hipotiroidi, hipertiroidi, Hashimoto tiroiditi, Graves hastalığı, tiroid nodülleri ve tiroid kanseri.
• Adrenal Bezi Hastalıkları: Addison hastalığı, Cushing sendromu, feokromositoma, konjenital adrenal hiperplazi.
• Hipofiz Bezi Hastalıkları: Akromegali, prolaktinoma, hipopitüitarizm, hipofiz tümörleri.
• Gonadal Bozukluklar: Polikistik over sendromu (PCOS), hipogonadizm, hormonal infertilite sorunları.
• Paratiroid Hastalıkları: Hiperparatiroidizm, hipoparatiroidizm, kalsiyum-fosfor dengesizlikleri.
• Metabolik Sorunlar: Obezite, metabolik sendrom, insülin direnci, lipid bozuklukları.
• Kemik ve Kalsiyum Bozuklukları: Osteoporoz, osteomalazi, D vitamini eksikliği.

Endokrinolojik Hastalıklarda Görülen Belirtiler

Endokrin ve metabolizma hastalıkları, çok farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bazı belirtiler hafif seyrederken bazıları yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.

• Diyabet: Aşırı susama, sık idrara çıkma, yorgunluk, kilo kaybı, bulanık görme.
• Hipotiroidi: Halsizlik, kilo alma, soğuğa hassasiyet, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, depresyon.
• Hipertiroidi: Çarpıntı, kilo kaybı, sinirlilik, ellerde titreme, terleme, gözlerde büyüme.
• PCOS: Adet düzensizliği, tüylenme, sivilce, kilo artışı, kısırlık.
• Cushing Sendromu: Yüzde yuvarlaklaşma, karın ve sırtta yağlanma, kemik zayıflığı, hipertansiyon.
• Addison Hastalığı: Kilo kaybı, tansiyon düşüklüğü, ciltte koyulaşma, tuz isteği.
• Osteoporoz: Sırt ve bel ağrıları, boy kısalması, kolay kemik kırıkları.

Endokrinoloji Bölümünde Uygulanan Tanı Yöntemleri

Universay Sağlık Grubu’nun Endokrinoloji bölümlerinde, doğru tanıya ulaşmak için kapsamlı test ve incelemeler yapılır. Bunlar arasında:

• Kan Testleri: Kan şekeri, HbA1c, kalsiyum, fosfor, lipid profili, vitamin D.
• Hormon Testleri: TSH, T3, T4, kortizol, ACTH, prolaktin, PTH, insülin, büyüme hormonu.
• İdrar Testleri: 24 saatlik kortizol atılımı, mikroalbuminüri.
• Fonksiyon Testleri: OGTT (şeker yükleme testi), ACTH stimülasyon testi, deksametazon supresyon testi.
• Görüntüleme Yöntemleri: Tiroid ultrasonu, tiroid sintigrafisi, MR, BT, kemik mineral yoğunluğu ölçümü (DEXA).

Tedavi Yöntemleri

Endokrinoloji ve metabolizma hastalıklarının tedavisi, kişinin yaşına, genel sağlık durumuna ve hastalığın türüne göre değişir. En yaygın tedavi yaklaşımları şunlardır:

• İlaç Tedavisi: Hormon düzenleyici ilaçlar, insülin, tiroksin, antitiroid ilaçlar.
• Hormon Replasman Tedavisi: Eksik hormonların dışarıdan takviye edilmesi (örneğin tiroid, kortizol, menopoz tedavileri).
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, stres yönetimi.
• Cerrahi Müdahale: Tiroid, hipofiz veya adrenal tümörlerin çıkarılması gibi durumlarda uygulanır.
• Düzenli Takip: Endokrin hastalıkların çoğu kronik olduğu için, hastaların düzenli aralıklarla kontrol edilmesi gerekir.

Endokrinoloji Muayene Süreci

Endokrinoloji muayenesinde ilk aşama ayrıntılı anamnez yani hasta öyküsünün alınmasıdır. Doktor, geçmiş sağlık sorunları, aile öyküsü, kullanılan ilaçlar ve yaşam tarzı hakkında bilgi toplar.

Ardından fizik muayene yapılır. Boy, kilo, tansiyon, nabız, cilt değişiklikleri, boyun bölgesi (tiroid bezi), karın muayenesi ve gerekirse göz veya nörolojik muayeneler gerçekleştirilir.

Sonraki adımda gerekli görülen laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri uygulanır. Elde edilen bulgulara göre kesin tanı konur ve kişiye özel bir tedavi planı hazırlanır.

İletişim